Köpek Böbrek Hastalığı

Böbrek dokusu, diğer birçok doku için geçerli olduğu gibi kendisini yenileyememekte, köpeğe böbrek yetmezliği veya böbrek hastalığı teşhisi konması durumunda hastalığın hangi aşamasında olduğu hayati önem taşımaktadır. Köpek yaşamında ciddi bir tehdit olan köpek böbrek yetmezliği veya hastalığı hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar yazımızda.

 

 

Kronik böbrek hastalığı veya yetmezliği adı verilen hastalıkta köpeğin böbrekleri kanı verimli bir şekilde filtreleyememekte ve toksin atıklar vücuttan etkili bir şekilde atılamamaktadır. Böbrek dokusu kendini yenileyebilen bir doku türü olmadığı için böbreklerin işlevlerini yerine getirebilmek adına yedek kapasitesi mevcuttur, yani böbrek hastalığının klinik belirti göstermesi ve kronik bir hal alması için böbreklerin en az 2 / 3'ünün tamamen işlevsiz olması gerekmektedir. Kısaca ‘’böbreklerin yıpranması’’ denebilecek bu hastalığın yıllarca ilerleyerek devam etmesi ve köpeğin yaşının ilerlemesiyle açığa çıkması olasıdır. 

 

Küçük cins köpeklerde böbrek hastalığı 10 ila 14 yaş aralığında ortaya çıkarken büyük cinslerde 7 yaşından itibaren belirtiler görülebilmekte ve yaşlı köpeklerde süreç daha hızlı ilerlemektedir.

 

 

Köpeklerin böbrekleri kanı pek çok farklı açıdan filtrelemekte, toksinleri ve atıkları süzerek vücuttan atarken fosfor ve kalsiyum minerallerinin seviyelerini düzenlemektedirler. Haliyle köpeğin metabolizma ile ilişkili pek çok davranışı böbrek sağlığına dair önemli fikirler vermektedir. Halsizlik, enerjinin ve hareketliliğin azalması, aşırı su içme, sık idrara çıkma, iştahın azalması gibi belirtiler idrar yolu enfeksiyonu, kene, pankreatit, karaciğer hastalığı gibi tedavide başarı oranı yüksek köpek hastalıklarını anımsatsa da aslında böbrek fonksiyonlarının azaldığına ilişkin belirtiler olarak da yorumlanabilmektedir. 

 

 

Köpeğin anormal davranışlarının net ve hızlı teşhisi böbrek hastalıklarının tedavisinde son derece önemli olmakla birlikte şikayet durumunda tam bir kan analizi gerekmektedir. Yapılan testin kapsamlı olması halinde BUN (kan üre nitrojeni), kreatinin, fosfor, protein, kırmızı kan hücreleri, enzimler (özellikle amilaz ve lipaz), sodyum ve HCO3 değerleri görülebilmektedir. Düzenli kontrole tabi tutulan köpeklerde dahi anormal bir durum halinde kapsamlı bir test talep edilmeli, başvurulan veterinerin idrar bakterileri, kene kaynaklı hastalıklar, pankreatit , leptospiroz ve Cushing ve Addison hastalıkları hakkında donanımlı olduğundan emin olunmalıdır. 

 

 

Veterinerler böbrek hastalıklarının evresini belirlerken idrardaki protein (kreatinin) oranını ve kan basıncını baz alarak uluslararası ölçeklendirme sistemini kullanmaktadır. Bu evreleme sistemiyle hangi tedavi prosedürünün izleneceğine karar verilmekte, olası neticeler hakkında öngörüde bulunmak mümkün olmaktadır. 

 

Test sonuçlarına ve evreye bağlı olarak uygulanan spesifik tedaviler onarılması mümkün olmayan dokular üzerinde etkili değildir. Ancak pek çok durumda erken teşhis ve hızlı tedavi ile aylarca veya yıllarca köpeğin normal şekilde hayatına devam edebilmesi sağlanmaktadır. Tedavi süreci böbreklerin temizlendiği ve biriken toksinin kandan uzaklaştırıldığı ilk aşama ve hastalığın yönetilerek ilerlemesinin geciktirildiği son aşama olarak iki basamakta gerçekleştirilir.

 

Tedavinin ilk aşaması;

 

•Böbrekleri ve kanı temizlemek için yüksek dozda intravenöz sıvı verilmesi (diürez işlemi)

•Elektrolitlerin, özellikle potasyumun dengelenmesi için sıvı tedavisi

•Kusma ve ishali kontrol altına almak için özel diyet ve ilaç tedavisi

basamaklarından oluşmaktadır. 

 

Tedavinin ikinci aşaması;

 

•Asit, fosfor ve protein oranı düşük bir diyet uygulaması

•İştahsızlık ve halsizliği önlemek için biriken fosfor seviyesini düşürme ve bu amaçla bir fosfat bağlayıcı kullanımı

•Dehidrasyonu önlemek için evde deri altı sıvı tedavisi

•İdrarda protein tedavisi (proteinüri) 

•Paratiroid bezini ve kalsiyum seviyelerini düzenleyen bir ilaç kullanımı

•Kemik iliğini ve yeni kırmızı kan hücreleri üretimini uyaran ilaç kullanımı basamaklarını kapsamaktadır.

 

 

İştahsızlıkla karakterize olan böbrek hastalığında köpeğin vücudunda biriken toksik maddeler nedeniyle midesinin bulanması olağandır. Bu durumda köpeğe davranışsal olarak iyimser, yumuşak ve sabırlı bir tavır sergilenmesi önemli olduğu gibi iştah açan lezzetlerin tercih edilmesi de gerekmektedir. Bahsedilen bu cazip besin seçeneklerinden bazıları;

 

•Sotelenmiş yumurta akı veya haşlanmış yumurta

•Yoğun aromalı peynirler

•Süzme peynir veya peynirli makarna

•Yağsız fırınlanmış veya ızgara tavuk, sığır eti veya balık 

•Konserve tavuk parçaları

 

şeklinde örneklendirilebilir. Veterinerlerin genellikle düşük protein ve düşük yağ oranına sahip besinler önereceği bu süreçte, sindirimi kolay ve yüksek kalite protein çeşitlerinin beslenmenin temelini oluşturması sağlanmalıdır. Pek çok cins için önerildiği gibi bir veya iki öğünle ve büyük porsiyonlarla beslenmek yerine gün içine yayılan küçük porsiyonlarla beslenme, yine köpeğin rahatlamasını sağlayacak kurallar arasındadır. 

 

Köpeğin iştahını kaybetmesi nedeniyle bazı iştah açıcı ilaçların kullanılması gerekebilmekte, hapların daha kolay yutulması için ezilerek köpeğe verilmesi önerilmektedir. Ezilen ve toz haline getirilen ilaç krem peynir, organik bal, şekersiz puding gibi yumuşak dokulu ve sağlıklı bir yiyecekle karıştırılarak, kalın bir uçlu bir şırınga yardımıyla direkt ağza sıkılarak köpeğe verilmektedir.