Köpeklerde Davranış ve Sosyalleşme Eğitimleri

Köpeğinizin dünyasında bizler, yalnızca onun için yaşıyoruz. Ancak onun bu şekilde düşünmesi, ilkel içgüdüler eşliğinde size istediğini yaptırması ya da başına buyruk hareket edebilmesini gerektirmiyor. Siz de bu durumun farkındaysanız ancak nasıl eğitimler vermeniz ve evcil hayvanınızı nasıl sosyalleştireceğiniz konusunda endişe yaşıyorsanız; bu yazımızdan faydalanabilirsiniz.  

 

 

Köpeğinizi sosyalleştirmek için birtakım yöntemler izlerken yalnızca diğer hayvanlarla değil, insanlarla da kaynaştırmayı öğrenmesini sağlamalısınız. Etraftaki hayvanlarla anlaştığı kadar insanları tanıması ve onlarla aynı ortamda bulunmaktan çekinmemesi de önemlidir. Böylelikle güvenlik ağınızı genişleterek tüylü dostunuzla her ortamda rahatça vakit geçirebilirsiniz. 

 

Günlük Yürüyüşler Önemli

 

 

Köpeğinizi halka açık bir yere götürmek ve etrafta dolaşmak, onun dünya ve etrafındaki insanlarla uyum içinde daha rahat büyümesine katkı sağlar. Sokaktan geçen arabalardan, etrafta koşuşturan çocuklardan postacıya kadar, bir veya iki kez sitenizin veya bulunduğunuz yerin etrafında dolaştıktan sonra dünya onun için daha az korkutucu olacaktır.

 

Korkmasına İzin Verin

 

 

Sevimli dostunuzun tasmasını kısa tutun ve egzersizinizi yaptırın. Uzun tutarsanız yönetmeniz zor olabilir ve aniden çıkan kişilerden korkabilir. Ama görülecek ve koklanacak çok şey var; bunları keşfederken tasmayı sizin yerinize yakın arkadaşlarınızın tutmasını sağlayabilirsiniz. Köpeğiniz ilk başta arkasını döndüğünde gördüğü yabancı kişilerden ürkse bile, yanında sizin olduğunuzu görünce tasmayı tutan kişiye de güvenmesi gerektiğini anlayacaktır. 

 

Karışık Ortamlara Alışsın

 

 

Köpeğinizi erkeklerden, kadınlardan ve çocuklardan oluşan çeşitli insan kalabalığına maruz bırakın, böylece insan fikrine alışabilir. Buradaki fikir, köpeğiniz yalnızca bir kişiyle vakit geçirirse, o kişi olmayan birine karşı temkinli olabilir. Bu nedenle köpeğinizin sosyal çevresini çeşitlendirmeniz ve tanışma, selamlama gibi durumlar için ona zaman ayırmanız çok önemlidir. Bir süre sonra başını okşayan küçük bir çocuktan ona selam veren yaşlı bir amcaya kadar her yaştan insana alışacak.

 

Önemli Hususlar

 

Bu tanışma hezeyanı içinde köpeğiniz korkmuş gibi davranırsa sakin ve kendinden emin olun. Zorlamayın ancak ürkek davranışlardan da büyük bir şey çıkarmayın.

İnsanların, köpeğinizin göğsü veya çenesi gibi ellerinin görülebileceği noktadan köpeğinizi sevmelerini sağlayın.

Köpeğinize yeni insanlarla ve deneyimlerle olumlu bir ilişki kurmak için ikramları kullanın. Ufak ödül mamaları ne güne duruyor?

 

Söz konusu yavru köpekler olduğu zaman sosyalleşme hususunda bazı noktalara ayrıca önem vermek gerekebilir. 3 ila 12 haftalık bir köpek yavrusu, sosyalleşmek için en uygun dönemindedir.

 

Tipik olarak yeni yavrular, sosyalleşmeye aşağıda adımlara maruz bırakılarak başlamalıdır:

 

- Tanıdık olmayan insanlar

- Tanıdık olmayan eşyalar (ceketler, güneş gözlükleri, şapkalar)

- Kentsel ortamlar

- Parklar, dere kenarları ve plajlar

- Araçlar (aman dikkat sadece ortamı tanıyacak. Yakınında bulunarak yavrunuzu riske atmayın)

- Farklı döşeme ve zemin yüzeyleri türleri (dokunsal olarak farklılıklara alışması için)

- Sokak işaretleri, bisikletler, bebek arabaları, kaykaylar, banklar gibi ortak mahalle nesneleri

- Kediler (bu onlar için kaçınılmaz bir son!)

- Diğer köpekler (önce kendi yaşıtları ile başlayın sonra büyük köpeklerle tanışabilir)

 

18 haftadan sonra yani yaklaşık 4 ay sonra, bir köpeği sosyalleştirmek imkânsız olmasa da zor hale gelecektir. O nedenle ağaç yaş iken eğilir sözüne inanın ve geç olmadan köpeğinizin insanlarla ve çevreyle sosyalleşmesi için gerekli adımları atın. 

 

İkramlar stoklayın

 

 

Köpeğinizin başka bir köpekle başarılı bir etkileşimde bulunduğunda doğru yolda olduğunu ona göstermek için ufak ikramlar verebilirsiniz. Bu durum onu olumlu sosyal davranışa teşvik edecek.

 

Dolaşmasına İzin Verin

 

 

Gözleri fıldır fıldır etrafını kolaçan eden tüylü dostunuza arada bir parkta yalnız da gezebilme özgürlüğü tanıyın. Geri çağırma konusunda kendinize güveniyorsanız, tasmasız bir park deneyimi yaşatın veya köpeğiyle bir arkadaşınızın evinde bir oyun tarihi ayarlayın. Oyunun gücüyle sosyalleşmenin faydalarını hafife almayın.

 

Günlük Rutinlerinize Onu da Dâhil Edin

 

 

Gübrelenebilir kaka torbaları veya çok güzel kokan köpek şampuanı konusunda yetersizseniz, neler olup bittiğini kontrol etmek için köpeğinizle birlikte mağazaya gidin. Yeni bir arkadaş edinebilir! Ayrıca

mahallenizdeki diğer köpek insanlarıyla tanışmanız da muhtemeldir, bu da daha sonra köpek yavrusu oyunları için zemin hazırlayabilir.

 

Karşınızdakini Tanıyın

 

 

Bir buluşmayı ve koklamayı kolaylaştırmadan önce daima diğer tarafın arkadaş canlısı olduğundan emin olun. Köpeğinizdeki rahatsızlık belirtilerini (aşırı nefes nefese kalma, esneme, bacakların arasında kuyruk) dikkate alın e ona göre davranın. Aynı şekilde karşı tarafın hareketlerini de gözlemlemeyi unutmayın. 

Köpeğinizi hem çevreyle hem de diğer canlılarla sosyalleştirmek adına gerçekleştirdiğiniz adımlar işe yaradı. Peki, bunları uygularken onun eğitimi için de birtakım çalışmalar yapmanız gerektiğini fark ettiniz mi? Eğitimli bir sosyalleşme ya da sosyalleşme ile gelen bir eğitim –ne derseniz deyin- ikisi de birbiriyle bağlantılıdır. 

Köpeğiniz saldırgan davranıyorsa, havlıyorsa, hırlıyorsa veya diğer insanlar veya hayvanlar arasında hareketleri normal değilse, ona bazı görgü kurallarını öğretmeniz gerekecek! Buna karşı koymak ve köpeğinize başkalarıyla etkileşim kurmanın başka bir yolunu öğretmek için; öncelikle köpeğinizin saldırgan mı yoksa korku halinde mi ya da her ikisinin bir birleşimini mi yaşıyor olduğunu belirlemeniz gerekir. 

 

ADIM 1: Git 

Köpeğinizi, köpek parkı veya diğer köpeklerin olduğu bir arkadaşın evi veya bahçesi gibi diğer köpeklerin olduğu bir ortama tasmalı olarak götürün. Yaklaşın ama girmeyin. 

 

ADIM 2: Yaklaşın 

Çite veya kapıya yaklaşın. Bekleyin. Köpeğiniz sakin olduğunda ve geri çekilme, havlama veya hırlama belirtisi göstermediğinde, ona mamasını verin. 

 

ADIM 3: Giriş 

Avluya, eve veya parka girin. Köpeğinizi tasmalı tutun. Diğer köpeklerin etrafında olmaya alışmasına izin verin. Gerekirse, diğer hayvanlar için bir tehlike varsa, köpeğinize bir ağızlık takın. 

 

ADIM 4: Yoksay 

Korkunç veya saldırgan bir şekilde tepki verirse, davranışı görmezden gelin. Onu sevmeyin, ona güven vermeyin veya cezalandırmayın. Hiçbir şekilde tepki vermeyin. 

 

ADIM 5: Ödül 

Köpeğiniz sakinleştiğinde, onu bir ödülle ödüllendirin. Köpeğiniz sakince tepki vermeyi ve bir ödül almayı öğrenene kadar diğer köpeklere daha da yakınlaşarak aynı işlemleri tekrarlayın. Köpeğinizin diğer köpeklerle davranışları olumlu bir şekilde pekişene kadar haftalar ve aylar boyunca farklı köpeklerle birden fazla ortamda tekrarlayın. 

 

 

ADIM 1: Ortaya Çıkar 

Bir arkadaşınızın evinize gelmesini sağlayın veya bir arkadaşınızın evine gidin. Her seferinde bir kişiyle başlayın. Alıştıkça kişi sayısını arttırabilirsiniz.

 

ADIM 2: Baştan Çıkarın 

Köpeğiniz başka birinin varlığına olumsuz tepki veriyorsa, davranışı görmezden gelin. Köpeğiniz geri çekilirse, köpeği gelip etkileşime geçmeye teşvik etmek için yeni kişinin yanına onun karşı koyamayacağı ikramlar koyun. Köpeğinizin davranışı karşısında yaklaşması ya da dışarı çıkması için ısrar etmeyin. Çoğu köpek, o karşı koyamayacağı ikrama ulaşmak için yerinen çıkacaktır. 

 

ADIM 3: Yakınlığı teşvik edin 

Yanınızda bulunan kişiye bir ödül maması verin, bu kişiden ödülü köpeğe yakındaki yere koyarak sessizce sunmasını sağlayın. Köpeğin almasını bekleyin.  Asla şaşmaz; kesinlikle gelecektir. 

 

ADIM 4: Daha yakına teşvik edin 

Bu sefer biraz daha yakın olan başka bir muamele sunun. Köpeği kabul etmesi için sürüklemeyin veya zorlamayın, köpeğin mamayı kendi başına almasını bekleyin. Sabırlı olun, köpek yaklaşmazsa mamayı biraz uzaklaştırın ve olumlu bir yanıt bekleyin. 

 

ADIM 5: Tekrar Et 

Köpeğiniz varlığını kabul edene kadar aynı “yeni” kişiyle bu durumu sık sık tekrarlayın, ardından yeni bir kişiyi tanıtarak prosedürü tekrarlayın. Köpeğiniz yeni insanları kabul etmeyi ve diğer insanları olumlu ödüllerle ilişkilendirmeyi öğrenene kadar haftalar veya aylar boyunca farklı insanlarla ve farklı ortamlarla süreci tekrarlayın.

 

Çoğu köpek bir şekilde ses çıkarır. Havlayabilir, uluyabilir, sızlanabilir ve daha fazlasını yapabilirler. Aşırı havlama bir davranış sorunu olarak kabul edilir. Aşırı havlamayı düzeltmeden önce, köpeğinizin neden ses çıkardığını belirleyin. En yaygın havlama türleri şunlardır:

 

- Uyarı içeren havlama

- Oyunculuk ve heyecan havlaması

- Dikkat çekmek için havlama 

- Endişe havlaması

- Can sıkıntısından havlama 

- Diğer köpeklere tepki vermek için havlama

 

Aşırı havlamayı kontrol etmeyi öğrenin. Bunu yaparken tutarlı ve sabırlı olun. Havlamanın altında yatan nedenleri ele alın. Adanmışlık ve ayrıntılara gösterilen özen, bir köpeğin havlamasını durdurmak için uzun bir yol kat edebilir. Önce neden havladığını iyi analiz edin. 

 

Çiğneme tüm köpekler için doğal bir eylemdir. Aslında, çiğneme çoğu köpek için önemli bir aktivitedir; bununla birlikte aşırı çiğneme hızla bir davranış sorunu haline gelebilir. Köpeklerin çiğnemesinin en yaygın nedenleri şunlardır:

 

- Yavru döneminde diş çıkarma

- Can sıkıntısı veya aşırı enerji

- Endişe

- Merak (özellikle yavru köpekler)

 

Bol miktarda uygun çiğneme oyuncağı sağlayarak köpeğinizi doğru şeyleri çiğnemeye teşvik edin. Kişisel eşyalarınızı köpeğinizden uzak tutun. Evde olmadığınızda, köpeğinizi kafeste tutun veya daha az zarar verebileceği bir alanda tutun.

Köpeğinizi yanlış şeyi çiğnerken yakalarsanız, keskin bir sesle köpeğinizin dikkatini hemen dağıtın. Ardından, öğeyi bir çiğneme oyuncağıyla değiştirin. Yapabileceğiniz en önemli şeylerden biri, köpeğinizin bol miktarda egzersiz yapmasını sağlamaktır, böylece çiğnemeye dönmek yerine enerjisini doğru şekilde tüketebilir.

 

Şans verilirse, çoğu köpek kazmayı sever, bu doğal bir güdüdür. Teriyer gibi bazı köpek ırkları, avlanma geçmişleri nedeniyle kazmaya daha yatkındır. Genel olarak, çoğu köpek şu nedenlerle kazmaktadır:

 

- Can sıkıntısı veya aşırı enerji

- Kaygı veya korku

- Avlanma içgüdüsü

- Rahatlık arayışı (yuvalama veya soğuma gibi)

- Sahip olduğu şeyleri saklama arzusu (kemikler veya oyuncaklar gibi)

- Bir alana kaçma veya erişme isteği

 

Köpeğiniz bahçenizi kazmayı seviyorsa oldukça sinir bozucu olabilir. Kazmanın nedenini belirlemeye çalışın, ardından bu kaynağı ortadan kaldırmak için çalışın. Köpeğinize daha fazla egzersiz yaptırın, birlikte daha kaliteli zaman geçirin ve ekstra eğitim üzerinde çalışın. Kazmak kaçınılmaz görünüyorsa, köpeğinizin kum havuzu gibi özgürce kazabileceği bir alan ayırın. Köpeğinize sadece bu alanı kazmanın kabul edilebilir olduğu konusunda eğitim verin.

 

Ayrılık kaygısı, en çok tartışılan köpek davranış sorunlarından biridir. Belirtiler arasında ses çıkarma, çiğneme, zamansız idrara çıkma ve dışkılama gibi tepkiler yer alır. Ancak bu eylemlerin tümü ayrılık kaygısının sonucu olmayabilir. Gerçek ayrılık kaygısının belirtileri şunlardır:

Sahibi ayrılmaya hazırlanırken köpek endişelenir.

 

- Köpek, sahibini sürekli takip etmek ister.

- Köpek, mümkün olduğunca sahibine dokunmaya çalışır.

- Gerçek ayrılık kaygısı, özel eğitim, davranış değişikliği ve duyarsızlaştırma egzersizleri gerektirir. Aşırı durumlarda ilaç önerilebilir.

 

Uygunsuz idrara çıkma ve dışkılama, en sinir bozucu köpek davranışları arasındadır. Evinizin alanlarına zarar verebilir ve sizi halka açık yerlerde veya başkalarının evlerinde istenmeyen bir duruma getirebilirler. Sağlık sorunlarını elemek için önce bu davranışı veterinerinizle görüşmeniz çok önemlidir. Tıbbi bir neden bulunamazsa, aşağıdakilerden birine inebilecek davranışın nedenini belirlemeye çalışın:

 

- İtaatkâr/heyecanlı idrara çıkma

- Bölgesel işaretleme

- Endişe

- Uygun ev temizliğinin olmaması

 

Yavrularda, özellikle 12 haftalıktan önce uygunsuz idrar ve dışkılama kaçınılmazdır. Yaşlı köpeklerde ise başka sebepler aramak gerekir çünkü tuvalet eğitimleri vardır.

 

Acıklı bakışlarla sizden bir şeyler bekleyen köpekler bunu zamanla kötü bir alışkanlık haline getirir. Ancak birçok köpek sahibi aslında bunu teşvik eder. Bu, sindirim sorunlarına ve obeziteye yol açabilir. Köpekler yiyecekleri sevdikleri için yalvarırlar ve o özlem dolu bakışa direnmek zor ancak "sadece bu seferlik" diyerek aslında hep devamını sağlamış olacaksınız. Yemeğe oturmadan önce köpeğinize, tercihen size bakamayacağı bir yere gitmesini söyleyin. Gerekirse köpeğinizi başka bir odaya bırakın.

 

Hem eğitimleri hem de sosyalleşmeleri için aslında birbiriyle bağlantılı bir sürece ihtiyacınız var. Sevimli dostunuzun sosyalleşmesi için unutmamanız gereken ilk şey bunu zamanı geçmeden yani yavruluk döneminde sağlamanızdır. Bu durum köpeğinizin cinsine göre değişse de doğru eğitim ve sosyalleşme teknikleri sayesinde cinsi fark etmeksizin her köpek elbet sizin verdiğiniz eğitimlere ayak uyduracaktır. Acımasız davranmayın ama ona da acımayın yoksa o sizi yönetir ve kendinizi; her dakika ona yok yere ikram veren vicdanı rahatsız kötü bir sahip olarak bulursunuz. Aman diyelim!