Köpeğin Isırma Huyundan Nasıl Vazgeçirebilirim?

Köpekler boyutuna ve cinsine bakılmaksızın birçok durumda refleks olarak ısırır. Bu refleks bazen sevgi, bazen saldırı amaçlıdır. Her iki durumda da ısırılan kişi zarar görebilir. Bu durum köpeğin sahibine bazı adli ve vicdani sorumluluklar yükler. 

Köpek eğitim merkezleri bu ve benzeri eğitimleri köpeğinize verebilir. Fakat disiplinli bir çalışma ile köpeğe ısırmama davranışını siz de kazandırılabilirsiniz. Bu yazımızda köpeğe nasıl ısırmamayı öğreteceğinizden ve olası bir ısırma durumunda neler yapmanız gerektiğinden bahsedeceğiz.

 

Köpeğin herhangi bir kişiyi ısırması TCK’nın 177. Maddesinde açıklanmıştır. Bu maddeyi özet olarak açıklayacak olursak, köpek sahibi köpeğini gerekli güvenlik önlemlerini almadan başkalarının hayatını tehlikeye sokacak şekilde serbest bırakmış ve gerekli güvenlik önlemlerini almadan bağlamış ise 6 aya kadar hapis ve adli para cezası alabilir. 

Elbet ki bu durum köpeğin yarattığı tehlike, başkasına verdiği zarar ve diğer ayrıntılara göre değişebilir. Örneğin; köpek sahibi kasıtlı olarak köpeğini birine zarar vermek, tehdit etmek ya da gasp etmek için kullanmışsa karar da suç tanımı da değişebilir.

Yukarıdaki adli sebeplerden bağımsız olarak, köpeğiniz gerekli eğitimleri vermediğiniz için bir çocuğa, yetişkin bir insana ya da herhangi bir canlıyı kalıcı hasar verebilir. Böyle bir durumun vicdani sorumluluğu adli sorumluluğundan daha fazladır. Bu yüzden köpeğinizin ısırmaması için gerekli eğitimleri ve önlemleri almanız önemlidir.

 

Köpeklerde ısırma bir reflekstir. Çevrenizde bulunan köpekleri gözlemlerseniz oyun oynarken birbirlerini sık sık ısırdıklarını ve bundan keyif aldıklarını fark edersiniz. Fakat her ısırık keyif amaçlı değildir. Bazı ısırıklar karşısındakine zarar vermek için atılır. Genel olarak köpeklerin ısırma sebepleri aşağıdaki gibidir;

- Tehdit altında hissettiğinde,

- Kendini ve ailesini korumak için,

- Yarası ya da acı veren bir hastalığı olduğunda,

- Korktuğunda,

- Oyun esnasında,

Köpekler ısırmadan önce vücut dilleriyle bazı belirtiler verir. Köpeğin davranışı gözlemlenerek bu belirtileri fark etmek mümkündür. 

 

Eğitim hayatında, iş görüşmelerinde, adli soruşturmalarda vücut dilinden bahsedildiğini duymuşsunuzdur. Birçok Hollywood yapımında da vücut dili ile dava çözen dedektifler görebilme olanağınız vardır. Aslında bu durum büyük bir sır ya da olağan üstü bir yetenek değildir. Yalan söyleyen kişinin gözlerini kaçırması ya da stres altında olan birinin ayağını sallaması gibi bazı bilgileri edindiğinizde, gözlemleme olanağınızın olduğu herkes hakkında belli bir kanıya varabilmeniz mümkündür.

Köpeklerinde kendilerine özgü vücut dilleri vardır. Mutlu, huzurlu ya da saldırgan olduklarında bazı davranışlar sergilerler. Bunlar şu şekildedir:

 

Mutlu Köpek Davranışları

Mutlu bir köpeğin en önemli özelliği başı dik bir pozisyonda, kuyruğunu sallamasıdır. Bunlara ek olarak ağzını hafif açabilir ve karşı tarafa gülüyor imajı oluşturabilir. 

 

Oyuncu Köpek Davranışları

Bir süre köpek beslemiş biri bu davranışı kolayca fark edebilir. Kuyruk mutlu köpeğe göre daha hızlı sallanır ve köpek sürekli hareket halindedir. Kendi çevresinde döner, zıplar ya da ön bacaklarını yere eğer. Genel olarak sahiplerini ya da daha önce oynadıkları birini gördüklerinde bu tepkiyi verirler. Bazen oyun esnasında ısırabilirler fakat genelde saldırgan ve şiddetli bir ısırık olmaz.

 

Tedirgin ve Korkmuş Köpek Davranışları

Köpekler tedirgin olduklarında kulaklarını biraz yatırırlar. Gözlerinde hafif bir beyazlık görmeniz mümkündür ve size direkt değil yandan bakar. Korktuklarında ise boyunlarını daha da aşağıya eğerler, gözlerindeki beyazlık daha da artar ve kuyrukları bacaklarının arasında olur. Korkunun boyutuna göre tuvaletlerini de kaçırabilirler. Her iki durumda da kendilerini korumak için saldırganlaşma ihtimalleri vardır.

 

Saldırgan Köpek

Köpekler genelde alan korumak için gördükleri yabancılara karşı saldırı hamleleri yaparlar. Fakat aşırı korkmuş ve tedirgin bir köpekte çok çabuk saldırganlaşabilir. Her iki durumda da tepkileri aynıdır. Kuyrukları kesinlikle bacaklarının arasında olmaz ve çoğu zaman sabittir. Genelde dudaklarını geri çekip dişlerini saldıracakları canlıya gösterirler. Bu duruma havlama ya da hırlama da eşlik edebilir. Havlama tonları normale göre biraz daha tok ve derinden gelir. Bazen saldırı öncesi heykel gibi sabit bir şekilde kalıp bir anda bu tepkileri gösterebilirler. 

Köpeğinizi gözlemleyip, belirtileri doğru okuyarak ne yapmaya çalıştığını anlayabilir ve olası bir ısırma duruma müdahale edebilirsiniz. 

 

Bu durumu engellemek için bazı eğitim metotları aşağıdaki gibidir:

 

Demagojik Eğitim

Köpeklerin oyun esnasında birbirini ısırdıklarını daha önce söylemiştik. Fakat bu ısırmaların neden kavgaya dönüşmediğinden bahsetmedik. Nasıl ki insanlar çocukluktan yetişkinliğe geçerken birçok şeyi deneyimleyerek öğreniyor ise köpeklerde öyledir. Isırmasının şiddetini kontrol etmeyi genelde yavru iken öğrenirler. Oyun esnasında şiddetli bir ısırık geldiğinde ısırılan köpek çığlık benzeri tiz bir ses çıkarır ve oyunu bırakıp orada uzaklaşır. Isırılan köpek genelde kısa süre sonra oyuna geri döner. Aynı hamle tekrar olursa yine aynı tepkiyi verecektir ve bu sayede diğer köpek oyuna devam etmek için ısırma şiddetini kontrol etmeyi öğrenecektir.

Benzer durumu köpek sahibinin yapması da aynı öğretiyi sağlayabilir. Köpek oyun sırasında sizi ısırdığında canınızın yandığını belirtecek tiz bir ses çıkarıp, köpeğinizden uzaklaşmalısınız. Peşinizden gelecek olursa başka bir odaya gidip oyuna yarım dakika ara verebilirsiniz. Tekrar geri geldiğinizde köpeğinizle oyuna devam etmelisiniz. Fakat her ısırıkta aynı tepkiyi gösterip oyunu bir süre bırakmalısınız. Bunu sık sık tekrar ettiğinizde köpeğiniz oyun sırasında ısırmamaya alışacaktır.

 

Ceza İle Eğitim Metodu

Yukarıdaki gibi oyun esnasında ısıran köpeğinize, her ısırdığında sert ve tok bir sesle hayır, yapma gibi kelimler ile ikaz etmelisiniz. Isırmaya devam eder ve sizi dinlemez ise farklı bir odaya kapatmalı gerekirse bir yere bağlamalısınız. Bu esnada köpeğinize gerekli uyarı komutunu verip, tamamen yok saymalı ve imkânınız var ise yalnız bırakmalısınız. Fakat ceza süresi bittiğinde yeniden oynamaya devam etmelisiniz. Isırma eylemini bırakana kadar günlük oyun vakitlerinde bu metodu tekrarlamalısınız.

Böyle bir eğitimi planlıyorsanız köpeğinizin evin içinde tasma ve zincir ile dolaşmasını sağlamalısınız. Olası bir ceza durumunda direkt bir yere bağlamalı ve cezayı daha çabuk yürürlüğe sokmalısınız. Davranışın köpeğinizde oturması için tepkilerin hızlı olması önemlidir. Aynı zamanda köpek bina içerisinde gezerken demir zincirler çok ses çıkaracağından başka malzeme kullanmanız hem komşularınız hem sizin için önemlidir.

 

Caydırıcı Sprey ile Eğitim

Köpeğinizin sizi ve evdeki eşyaları ısırmasında vazgeçirmek için bu metot oldukça basit ve kullanışlıdır. Petshoplarda ya da bazı veteriner kliniklerinde köpekler için zararlı içeriği olmayan ama ağızlarında kötü bir tat bırakan spreyler satılır. Bu spreyleri köpeğin ısırdığı eşyalara ya da sizi ısırdığı bölgelere sıkarak olası bir ısırıkta kendiliğinden caymasını sağlayabilirsiniz. Aynı zamanda bu spreyi yanınızda taşıyıp ısırma durumunu fark ettiğinizde kullanabilirsiniz. 

Bu metodu uygularken ceza metodundaki gibi sert ve tok bir üslupla hayır benzeri bir komut verin. Böylece bir süre sonra sadece komutu verdiğinizde sprey sıkmanıza gerek kalmadan ısırmayı bırakacaktır. Fakat arka arkaya kullanırsanız köpeğiniz ceza değil saldırı altında olduğunu düşünüp daha da agresif bir pozisyona geçebilir. 

 

Isırma Oyuncakları ve Isırma Oyunları

Halat çekme oyununu duymuş ya da çocukluğunuzda oynamışsınızdır. Ortaya bir çizgi çekilip büyük bir halat çizginin iki tarafında eşit uzunlukta olacak şekilde yerleştirilir. İki grup halatın iki ucundan çeker ve çizginin diğer tarafına geçen grup oyunu kaybeder. Aynı oyun köpekler ile de oynanabilir. Köpeğinizin halattı ısırmasını sağlayıp halatın diğer ucunu çekin. Köpeğiniz de halatı kendine doğru çekecek ve halat oyununa dâhil olacaktır. Bu oyun hem köpeğinizin ısırmayı halat ile bağdaştırmasını sağlayacak ve çene kaslarının gelişmesine etki edecektir.

Bir diğer oyun ise köpeğinizin kendi başına oynayacağı ısırma oyuncaklarıdır. Petshop ya da veteriner kliniklerinde bu oyuncakların satışı yapılmaktadır. Köpeğiniz bu oyuncakları sadece ısırmakla kalmayacak aynı zamanda sevecektir. Bu sayede başka eğitimlerde bu oyuncakları ödül ya da ceza olarak kullanabilirsiniz. 

Köpeğinizin oyuncak ya da halat ile oynamayı tercih etmezse, alışması için sevdiği bir yiyeceği kullanmanız gerekebilir. Bu krem peynir ya da labne peyniri olabilir. Oyuncağa ya da halatın ucuna ödül yiyeceğini sürdüğünüzde alışması daha da kolaylaşacaktır.

 

Ödül Maması ile Komuta Uyma

Köpeğinizi belli komutlar ile belli davranışlara yönlendirmek istiyorsanız kullanılan en yaygın yöntem ödül maması vermektir. Öncelikle köpeğinizin bir halat ya da kolay koparamayacağı bir cismi ısırmasını sağlayın. Isırdığında sert bir tonla bırak komutunu verin ve ağzından o cismi alın. Cismi alır almaz hemen ödül mamasını verin ve köpeğinizi okşayın. Köpeğiniz bir süre sonra ağzındaki cismi siz almaya çalışmadan komut ile kendisi bırakacaktır. Bu faaliyeti sık sık tekrarlayın. Fakat köpeğinizin komuta ve davranışa alıştığını hissettiğinizde her 3 tekrardan 1’inde ödül maması verin. Ödül maması vermediğiniz tekrarlarda ise köpeğinizi aynı şekilde okşayın. Bu eğitim metodu ile köpeğinize birçok davranışı öğretebilirsiniz.

 

Yukarıdaki metotlara ek olarak köpeğinizin sosyalleşmesi gereklidir. Gezindiği çevrede karşılaşması muhtemel canlılara, araçlara ve makinalara karşı saldırgan tavırlar sergilememelidir. Bunun için köpeğinizi çocuklar, diğer köpekler, yetişkin insanlar, bisikletler, otomobiller, iş makineleri ve çeşitli iş aletlerini kullanan işçiler ile kaynaştırmalısınız. Ödül maması bunun için iyi bir metot olacaktır. Bu canlılara ya da cisimlere farklı günlerde, yavaş yavaş yaklaşıp, her adımda ödül maması ve sevgi ile olumlu olarak pekiştirmeniz gerekecektir. 

 

Köpeğinize ısırmama eğitimler vermeden önce ya da eğitim sırasında ağız çevresinden uzak durmalısınız. Olası bir ısırma durumda ise elinizi birden çekmemelisiniz. Az basınçlı bir ısırık olsa dahi elinizi hızla çektiğinizde kesilmesini sağlayabilirsiniz. Bu ani hareket köpeğinizi de tedirgin edeceğinden onun da davranışları değişebilir.

Aynı zamanda köpek eğitiminde cezadan bahsetmiştik. Bu ceza yöntemlerine şiddeti kesinlikle dâhil etmememiz gerekir. Köpeğinize şiddet uygulayarak bir durumdan anlık vazgeçirebilir ya da sizden korkmasını sağlayabilirsiniz. Fakat köpeğiniz başka insanlar ya da canlılar için aynı davranışı sergilemez ve aksine kendisine saldıracağını düşündüğünden normalden daha fazla ısırma meyillinde olabilir. Aynı zamanlarda son günlerde birçok mahkeme canlılara kötü davrananlar hakkında ceza vermiştir.

 

Yapım sırasına göre aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

 

- Köpeğin saldırıya devam etmesini engellemeli ve bir yere bağlamalısınız,

- Hemen 112’yi arayıp bilgi vermelisiniz,

- Yaralının ya yarasının ne durumda olduğunu anlamalısınız,

- Yaralıyı sakinleştirmelisiniz, 

- Yara küçük bir yara ise ılık su ve sabun ile yıkamalısınız,

- Yara büyük ve aktif bir kanması var ise temiz bir bez ile üstünü kapamatlısınız.

 

Köpeğinizin henüz ısırmama eğitimi yok ise tasmasız ve ağızlıksız dolaştırmamalısınız. Sevmeye çalışanları ve yakın çevrenizi bu konuda bilgilendirmelisiniz. Aynı zamanda hem köpeğiniz, hem kendiniz, hem de bulunduğunuz toplum için köpeğinizin kuduz aşısını mutlaka yaptırmalısınız.

Bu eğitimleri yapacak enerjiniz ya da zamanınız mevcut değil ise, bu eğitimleri veren köpek eğitim merkezlerine başvurabilirsiniz.